Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine Dair Kanun Teklifi Komisyonda kabul edildi (3)

Ticaret Bakanlığı, pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defterinin elektronik ortamda tutulmasını zorunlu kılabilecek.TBMM Adalet Komisyonunda kabul edilen Kitle Ä°mha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine Ä°liÅŸkin Kanun Teklifi ile Dernekler Kanunu’nda deÄŸiÅŸikliÄŸe gidilerek, yasa hükümlerinin, yurt dışında bulunan tüm sivil toplum kuruluÅŸlarının Türkiye’de yapacakları faaliyetlere de uygulanabilmesi saÄŸlanıyor. Kanunda hüküm bulunmayan hallerde ise Türk Medeni Kanunu hükümlerinin uygulanacağı hüküm altına alınıyor.Ceza Muhakemesi Kanunu’nda yapılan deÄŸiÅŸikliÄŸe göre, yürütülen soruÅŸturma veya kovuÅŸturmalar bakımından muhafaza altına alınan veya el konulan malvarlığı deÄŸerlerinin kıymeti tespit edilecek.Düzenlemeyle Kabahatler Kanunu’nda sayılan tüzel kiÅŸilerin sorumluluÄŸu bakımından suçların bir özel hukuk tüzel kiÅŸisinin organ/temsilcisi ya da organ/temsilci olmamakla birlikte tüzel kiÅŸinin faaliyeti çerçevesinde görev üstlenen bir kiÅŸi tarafından tüzel kiÅŸinin yararına olarak iÅŸlenmesi halinde, tüzel kiÅŸi hakkında idari para cezası yaptırımı uygulanması sonucunu doÄŸuran suçlar arasına uyuÅŸturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti de ekleniyor.Teklifle terörizmin finansmanı suçu bakımından da uyum düzenlemesi yapılıyor. Buna göre, terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun’da tanımlanan ‘terörizmin finansmanı suçu’nun, tüzel kiÅŸinin yararına olarak iÅŸlenmesi halinde, bu tüzel kiÅŸiye iki milyon liraya kadar verilebilecek idari para cezasının üst sınırı 50 milyon liraya yükseltiliyor. Söz konusu ceza, iÅŸleme veya eyleme konu menfaatin iki katından az olamayacak.Daha ağır idari para cezasını gerektiren bir kabahat oluÅŸturmadığı hallerde, bir özel hukuk tüzel kiÅŸisinin organ/temsilcisi veya organ/temsilci olmamakla birlikte bu tüzel kiÅŸinin faaliyeti çerçevesinde görev üstlenen bir kiÅŸi tarafından bir tüzel kiÅŸinin yararına iÅŸlenmesi durumunda, tüzel kiÅŸi hakkında idari para cezasına karar verilebilmesi için fiili gerçekleÅŸtiren kiÅŸi hakkında yürütülen soruÅŸturma veya kovuÅŸturmanın tamamlanması beklenmeyecek. SoruÅŸturma veya kovuÅŸturma sonucunda suçun tüzel kiÅŸinin yararına iÅŸlenmediÄŸinin anlaşılması halinde idari para cezası kaldırılacak, tahsil edilmiÅŸ ise iade edilecek.’Finansal grup’ tanımı ekleniyorTeklif, Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun’da da deÄŸiÅŸiklik yapıyor. Buna göre, ‘yükümlü’ tanımına, ‘savunma hakkı bakımından diÄŸer kanun hükümlerine aykırı olmamak ve 19/3/1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 35 inci maddesinin ikinci fıkrası kapsamındaki taşınmaz alım satımı, ÅŸirket, vakıf ve dernek kurulması, idaresi ve devredilmesi gibi iÅŸlerle sınırlı olmak üzere serbest avukatlar’ ibaresi ekleniyor.Öte yandan Merkezi Türkiye’de veya yurt dışında bulunan bir ana kuruluÅŸa baÄŸlı veya bu kuruluÅŸun kontrolünde olan Türkiye’de yerleÅŸik finansal kuruluÅŸlarla bunların ÅŸube, acente, temsilci ve ticari vekil ve benzeri baÄŸlı birimlerinden oluÅŸan grup ‘finansal grup’ olarak tanımlanıyor.Kanundaki ‘kimlik tespiti’ ibaresi, ‘müşterinin tanınması’ ibaresiyle deÄŸiÅŸtiriliyor. Böylece, yükümlülerin, kendileri nezdinde yapılan veya aracılık ettikleri iÅŸlemlerde iÅŸlem yapılmadan önce iÅŸlem yapanlarla nam veya hesaplarına iÅŸlem yapılanların kimliklerinin tespit edilmesi; kimlik tespit edilirken alınan bilgilerin teyidine esas belgelerin gerçekliÄŸinin kontrol edilmesi; karmaşık ve olaÄŸandışı büyüklükteki iÅŸlemlerle görünürde makul, hukuki ve ekonomik amacı bulunmayan iÅŸlemlere özel dikkat gösterilmesi; müşterileri tarafından gerçekleÅŸtirilen iÅŸlemlerin müşterinin mali durumu ile uyumlu olup olmadığını izlemek gibi müşterinin tanınmasına iliÅŸkin gerekli tedbirler alınmasının saÄŸlanması hedefleniyor.’Finansal grup’ düzenlemesi baÄŸlamında Hazine ve Maliye Bakanlığına eÄŸitim, iç denetim, kontrol ve risk yönetim sistemleri oluÅŸturulması konusunda yetki veren fıkraya, ‘risk temelli yaklaşım’ ve ‘yükümlü ve finansal grup seviyesinde’ ibareleri eklenecek.Ayrıca finansal gruba baÄŸlı kuruluÅŸlar, belirtilen tedbirlerin grup seviyesinde alınmasını teminen müşterinin tanınmasıyla hesap ve iÅŸlemlere iliÅŸkin olarak grup içerisinde bilgi paylaşımında bulunabilecek. Özel kanunlarda yer alan hükümler ileri sürülerek bilgi paylaşımından kaçınılamayacak. Bakanlık paylaşıma konu bilgileri ve uygulamaya iliÅŸkin esasları belirlemeye yetkili olacak.Böylece finansal grup içerisinde bulunan yükümlülerin suçtan kaynaklanan malvarlığı deÄŸerlerinin aklanması ve terörizmin finansmanı suçlarıyla daha etkin mücadele etmelerinin saÄŸlanması amaçlanıyor.Ä°dari para cezaları artırılıyorTeklifle Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun’un ‘yükümlülük halinde idari ceza’ baÅŸlıklı maddesinde caydırıcılığın artırılması ve yeni tedbirler öngörülmesi için deÄŸiÅŸikliÄŸe gidiliyor.Buna göre, Mali Suçları AraÅŸtırma Kurulu BaÅŸkanlığınca, kanundaki ‘müşterinin tespiti’ ve ‘devamlı bilgi verme’ baÅŸlıklı yükümlülüklerden herhangi birini ihlal eden yükümlülere 30 bin lira; yükümlüler nezdinde veya bunlar aracılığıyla yapılan veya yapılmaya teÅŸebbüs edilen iÅŸlemlere konu malvarlığının yasa dışı yollardan elde edildiÄŸine veya yasa dışı amaçlarla kullanıldığına dair herhangi bir bilgi, şüphe veya şüpheyi gerektirecek bir hususun bulunması halinde bu iÅŸlemlerin yükümlüler tarafından BaÅŸkanlığa bildirilmemesi halinde ise 50 bin lira idari para cezası verilecek.Yükümlünün banka, finansman ÅŸirketi, faktoring ÅŸirketi, ikrazatçı, fınansal kiralama ÅŸirketi, sigorta ve reasürans ÅŸirketi, emeklilik ÅŸirketi, sermaye piyasası kurumu, yetkili müessese, ödeme ve elektronik para kuruluÅŸu ile yönetmelikle belirlenecek diÄŸer finansal kuruluÅŸlar olması halinde, idari para cezası iÅŸlem tutarının yüzde 5’inden az olmamak üzere iki kat olarak uygulanacak.Bakanlığın eÄŸitim, iç denetim, kontrol ve risk yönetim sistemleri oluÅŸturulması konusunda iÅŸletme büyüklükleri ve iÅŸ hacimlerini de dikkate alarak usul ve esasları belirleme yetkisini düzenleyen maddedeki yükümlülüklere aykırı hareket edilmesinin tespiti halinde yükümlülere yazılı ihtar yapılarak 30 günden az olmamak üzere bir süre verilecek. Bu süre sonunda eksikliklerin tamamlanmaması halinde 500 bin lira idari para cezası uygulanacak. Ä°dari para cezasının tebliÄŸi ile birlikte yazılı ihtar yapılarak 60 günden az olmamak üzere yeni bir süre verilecek. Bu süre sonunda da eksikliklerin tamamlanmaması halinde verilen ilk idari para cezasının iki katı idari para cezası daha uygulanacak. Ä°kinci idari para cezasının tebliÄŸinden itibaren 30 gün içinde eksikliklerin tamamlanmaması halinde yükümlünün faaliyetlerinin belli bir süre durdurulması, kısıtlanması veya faaliyet izin belgesinin iptaline yönelik tedbirlerin alınması için durum ilgili kuruma bildirilecek.Yükümlülüklere uymayan sorumlu yönetim kurulu üyesine, yoksa üst düzey yöneticisine belirtilen ihtarlar yapılmak ve sürelere uyulmak koÅŸuluyla yükümlüye verilen idari para cezasının dörtte biri uygulanacak.Elektronik tebligata iliÅŸkin yükümlülüklerini yerine getirmediÄŸi tespit edilen kiÅŸi, kurum veya kuruluÅŸlara BaÅŸkanlık tarafından her bir tespit için 40 bin lira idari para cezası uygulanacak, bu ÅŸekilde bir yıl içinde uygulanacak idari para cezasının toplam tutarı bir milyon lirayı geçemeyecek.Maddenin birinci ve ikinci fıkrası kapsamında uygulanacak idari para cezasının toplam tutarı, her bir yükümlülük için ihlalin yapıldığı yıl itibarıyla, birinci fıkra kapsamında iki kat olarak uygulanacak yükümlüler için 40 milyon lirayı; bunlar dışında kalan yükümlüler için 4 milyon lirayı aÅŸamayacak.Ãœst tutardan ceza uygulanan yükümlüler nezdinde takip eden yılda aynı neviden bir yükümlülük ihlali olması durumunda bu hadler iki kat olarak uygulanacak. Yükümlülüğün ihlal edildiÄŸi tarihten itibaren 8 yıl geçtikten sonra idari para cezası verilemeyecek.Cumhuriyet savcısı da el koyma kararı verebilecekGecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet savcısı da el koyma kararı verebilecek. Hakim kararı olmaksızın yapılan el koyma iÅŸlemi 24 saat içinde görevli hakimin onayına sunulacak. Hakim en geç 24 saat içinde onaylanıp onaylanmamasına karar verecek. Hakimin onaylaması halinde Ceza Muhakemesi Kanunu’nun ‘taşınmazlara, hak ve alacaklara elkoyma’ baÅŸlıklı maddesinde belirtilen deÄŸere iliÅŸkin rapor 3 ay içinde alınacak ve tekrar hakim onayına sunulacak. Onaylanmama veya raporun 3 ay içinde alınamaması halinde Cumhuriyet savcılığının kararı hükümsüz kalacak.Aklama suçunun örgüt faaliyeti çerçevesinde iÅŸlenip iÅŸlenmediÄŸine bakılmaksızın Ceza Muhakemesi Kanunu’nun ‘gizli soruÅŸturmacı görevlendirilmesine’ iliÅŸkin maddesinde yer alan hükümlere göre gizli soruÅŸturmacı görevlendirilebilecek, Karaparanın Aklanmasının Önlenmesine Dair Kanun’da yer alan hükümlere göre kontrollü teslimat tedbirine karar verilebilecek.Yükümlüler nezdinde veya bunlar aracılığıyla yapılmaya teÅŸebbüs edilen ya da halihazırda devam eden iÅŸlemleri, iÅŸleme konu malvarlığının aklama veya terörün finansmanı suçu ile iliÅŸkili olduÄŸuna dair şüphe bulunması üzerine, BaÅŸkanlıkça şüpheyi teyit etmek, iÅŸlemi analiz etmek veya gerekli görüldüğünde analiz sonuçlarını yetkili makamlara intikal ettirmek amacıyla 7 iÅŸ günü süreyle askıya alınan veya gerçekleÅŸmesine izin verilmeyen iÅŸlemi, alınan karara aykırı ÅŸekilde gerçekleÅŸtiren yükümlülere iÅŸlem tutarı kadar BaÅŸkanlıkça idari para cezası verilecek. Ancak verilecek idari para cezası 50 bin liradan az olamayacak.Hamiline pay senetlerinin bastırılması ve devrinde bildirim zorunluluÄŸuTürk Ticaret Kanunu’nda yapılan deÄŸiÅŸikliÄŸe göre, Ticaret Bakanlığı, pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defterinin elektronik ortamda tutulmasını zorunlu kılabilecek, Sermaye Piyasası Kanunu hükümleri saklı olacak.Hamiline yazılı pay senetlerinin bastırılmasında ve devrinde Merkezi Kayıt KuruluÅŸuna bildirim yükümlülüğü getiriliyor.Halka açık olmayan anonim ÅŸirketlerde hamiline yazılı pay senetleri bakımından yönetim kurulunun pay sahipleri çizelgesini Merkezi Kayıt KuruluÅŸundan saÄŸlayacağı listeye göre düzenlemesi hükme baÄŸlanıyor. Bu kapsamda hamiline yazılı pay senedi sahipleri bakımından giriÅŸ kartı alma usulü kaldırılıyor.Pay sahipleri çizelgesinin Merkezi Kayıt KuruluÅŸundan saÄŸlanmasının usul ve esasları, gereÄŸinde genel kurul toplantısının yapılacağı gün ile sınırlı olmak üzere payların devrinin yasaklanması ve ilgili diÄŸer konular Sermaye Piyasası Kanunu’nun ilgili maddesi uyarınca kayden izlenen paylara iliÅŸkin olarak Sermaye Piyasası Kurulu, hamiline yazılı paylar bakımından ise Ticaret Bakanlığı tarafından bir tebliÄŸle düzenlenecek.Yönetim kurulunca, hamiline yazılı pay sahipleri ile sahip oldukları paya iliÅŸkin bilgiler, senetler pay sahiplerine dağıtılmadan önce Merkezi Kayıt KuruluÅŸuna bildirilecek.Teklifle, kayden izlenmeyen hamiline yazılı pay senetlerinin devrinde, devrin ÅŸirket ve üçüncü kiÅŸiler nezdinde hüküm ifade etmesi için pay senedini devralan tarafından Merkezi Kayıt KuruluÅŸuna bildirimde bulunulması zorunluluÄŸu getiriliyor.Hamiline yazılı pay senedini devralan tarafından gerekli bildirimde bulunulmaması halinde, devralan bu kanundan doÄŸan paya baÄŸlı haklarını gerekli bildirim yapılıncaya kadar kullanamayacak. Hamiline yazılı pay senedine baÄŸlı hakların ÅŸirkete ve üçüncü kiÅŸilere karşı ileri sürülebilmesinde Merkezi Kayıt KuruluÅŸuna yapılan bildirim tarihi esas alınacak. Merkezi Kayıt KuruluÅŸu tarafından hamiline yazılı pay senetleriyle ilgili tutulan kayıtlar, ilgili kanunlar uyarınca yetkili kılınmış mercilerle paylaşılacak. Hamiline yazılı pay senetlerinin Merkezi Kayıt KuruluÅŸuna bildirilmesi ve kaydedilmesine iliÅŸkin usul ve esaslar ile bu kapsamda alınacak ücretler Ticaret Bakanlığınca çıkarılan tebliÄŸle belirlenecek.Türk Ticaret Kanunu’na iliÅŸkin deÄŸiÅŸiklikler 1 Nisan 2021 tarihinde; diÄŸer düzenlemeleri ise yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.(Sürecek)

Bir önceki yazımız olan Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine Dair Kanun Teklifi Komisyonda kabul edildi (4) başlıklı makalemizde Birleşmiş Milletler, Karar ve Para Cezası hakkında bilgiler verilmektedir.